weer

Alle bliksems! Nico Westerink legt het vast

Florian Polak, ook wel te horen bij WWW@Zondagmorgen legt het weerfenomeen uit wat is vastgelegd door Nico Westerink.

Deze schitterende foto kon Nico Westerink maken bij de Ark toen er onweer over Zeewolde heen trok. Onweer bestaat uit twee onderdelen: de flits en de daaropvolgende donder. Soms is het onweer zo ver weg dat je helemaal geen donder hoort, maar alleen een flits ziet.

Bliksem kan voorkomen in de wolk zelf, van wolk naar wolk en van wolk naar de aarde.

Intra-cloud (IC) bliksem is het meest voorkomende type ontlading. Deze soort bliksem zien we boven de Ark.

Alle bliksems! Nico Westerink legt het vast

Deze bliksem blijft in dezelfde onweerswolk. Binnen de wolk is het ladingsverschil tussen de negatief geladen onderkant en de positief geladen bovenkant zo groot dat de vonk overslaat in dezelfde wolk. Hierdoor is er geen bliksemschicht te zien. De bliksem gaat van negatieve lading richting positieve lading. In dit geval is dit dus van onder naar boven in de wolk. IC-onweer wordt ook wel weerlicht genoemd.

In het Engels gebruikt men ook wel de term ‘sheet lightning’, omdat het de lucht verlicht met een ‘blad’ van licht. Hierbij ziet men de hemel wel oplichten, maar is er geen donder te horen. Intra-cloud onweer wordt vaak verward met cloud-to-cloud (CC) onweer.

Cloud to cloud onweer

CC-bliksem wordt ook wel inter-cloud bliksem genoemd. Deze soort bliksem is niet te zien op de foto van Nico. Het proces werkt hetzelfde als bij IC-bliksem. Het verschil is dat het weerlicht in dezelfde wolk blijft, terwijl CC-onweer van wolk naar wolk gaat. De bliksemschicht verplaatst zich hier van de negatieve onderkant van de ene wolk naar de bovenkant van de andere wolk, die positief is. Deze bliksemschicht is dus, in tegenstelling tot het weerlicht, wel te zien. IC- en CC-bliksem vallen allebei onder de categorie negatieve bliksem.

Er is sprake van een negatieve bliksem als de bliksemschicht van een negatief geleden deel naar een positief geladen deel stroomt. Bij intra- en intercloud onweer gaat dit van de negatieve onderkant van een wolk naar de positieve bovenkant van een (andere) wolk.

Cloud to ground bliksem

De bliksemschicht rechts op de foto noemen we ook wel cloud-to-ground (CG) bliksem. De naam zegt het al, de bliksem zoekt zijn weg van de wolk naar de aarde. Waar de vorige bliksems omhoog gingen in de wolk, is dat bij CG-onweer dus niet het geval. Onder een onweersbui krijgt het aardoppervlak een positieve lading. De elektrische lading stroomt dan van de negatieve onderkant van de wolk naar de positieve aarde. De lucht rondom de CG-bliksemschicht wordt verhit tot wel 30.000 °C en de elektrische ontlading heeft een kracht van zo’n 300 miljoen volt, die vooral wordt omgezet in warmte-energie.

Een bliksemflits is heter dan het oppervlak van de zon! Een bliksemflits duurt meestal niet langer dan 0,2 seconden, maar veroorzaakt voldoende warmte om een boom te laten exploderen doordat het vocht erin wordt verhit.