Door de verlenging van de overeenkomst kan het COA ook op de langere termijn plannen maken. Het COA wil namelijk investeren in duurzame voorzieningen, zoals huisvesting en andere faciliteiten, die vaak pas na dertig jaar zijn afgeschreven. “Voor een periode van vijf jaar doen ze zulke investeringen niet,” zegt Hermans.
Samenstelling van bewoners: vooral gezinnen en nareizigers
Zeewolde heeft in de nieuwe overeenkomst bedongen dat de locatie in principe wordt gebruikt voor gezinnen en nareizigers. Dat sluit aan bij de huidige praktijk. Hermans: “Er zitten vooral gezinnen van statushouders. Mensen die een status hebben en dus wat te verliezen. Als ze zich misdragen, kan die status vervallen, dus ze hebben geen enkele behoefte om overlast te veroorzaken.”
Een zichtbaar gevolg van de samenstelling van gezinnen op het AZC is de groei van het onderwijs op het terrein: er staan inmiddels tien klassen en er zitten circa 250 kinderen op school. “Veel meer dan in het verleden, toen we uitgingen van zo’n 10% kinderen van de totale samenstelling bewoners van het AZC.”
Grenzen aan overlast: wanneer mag de gemeente ingrijpen?
In de nieuwe overeenkomst staat dat de gemeente het contract kan ontbinden als er ernstige ongeregeldheden plaatsvinden die de openbare orde raken. Maar wat is “ernstig”?
Hermans erkent dat die grens niet keihard is: “Die grens is moeilijk te trekken. Maar als incidenten het dorp treffen, of overslaan van het terrein naar de omgeving, dan gaat de burgemeester met het COA en politie in overleg.”
De bestuursovereenkomst schrijft voor dat het COA en de gemeente eerst een plan van aanpak maken. Pas als herhaaldelijk blijkt dat structurele overlast niet afneemt, kan Zeewolde de overeenkomst tussentijds beëindigen. In dat geval krijgt het COA maximaal zes maanden om de locatie te sluiten.
Dat scenario lijkt echter ver weg. De wethouder: “Er zijn geen ernstige ongeregeldheden geweest. Hooguit eens een vechtpartij of een echtelijke ruzie. En een fiets die er niet hoorde, dat vind je in elke wijk.”
Financiën: ‘Budgets zijn gedekt, geen extra kosten voor Zeewolde’
Rondom het AZC hangt regelmatig de vraag of gemeenschapsgeld wordt ingezet voor opvang. Hermans is duidelijk: “Nee. Alles wat nodig is, wordt betaald uit de vergoedingen die het rijk via het COA verstrekt.”
De financiële regeling is in de stukken bevestigd: Zeewolde ontvangt jaarlijks ongeveer 450.000 euro aan vaste vergoedingen voor kosten zoals onderwijs, jeugdwerk, sport en begeleiding. Dat maakt het AZC volgens de gemeente budgettair neutraal. Mochten extra kosten ontstaan, dan biedt de omzetting van het oude faciliteitenbesluit ruimte voor aanvullende compensatie.
Daarnaast heeft Zeewolde recht op een bonus via de Spreidingswet, omdat de lokale taakstelling slechts 144 asielzoekers bedraagt ruim onder de huidige capaciteit. Maar de hoogte van deze bonus is politiek afhankelijk en staat daarom niet in de overeenkomst.
Geen ‘Ter Apel’-situatie mogelijk
In tegenstelling tot Ter Apel, waar noodopvang structureel overschreden wordt, is capaciteitsoverschrijding in Zeewolde feitelijk onmogelijk. Hermans: “Er zijn eenvoudigweg niet meer dan zeshonderd bedden. Buiten slapen doen ze hier niet aan.”
Het AZC in Zeewolde vangt alleen mensen op die al een verblijfsstatus hebben en wachten op huisvesting, een compleet andere doelgroep dan in Ter Apel, waar iedereen zich moet melden voor registratie.
Toekomst: ‘We weten wat we doen’
Mocht de opvanglocatie ooit sluiten, dan vervalt het terrein terug aan de eigenaar; het COA is geen eigenaar van het vastgoed. Maar van een vertrek is geen sprake, benadrukt Hermans. Zowel het college als het COA zien langdurige samenwerking als vanzelfsprekend.
Hij besluit: “We weten wat we doen en we zijn ervan overtuigd dat Zeewolde er beter van wordt. Zowel bij defensie als bij het AZC staan we stevig.”
085-0640737