Kolonel Hemmelder licht plannen voor Spiekweg toe ‘Kazerne wordt niet zomaar een betonnen blok in een weiland’

Kolonel Roy Hemmelder van het Nationaal Programma Ruimte voor Defensie gaf deze week tekst en uitleg over de keuze voor de Spiekweg als locatie voor de nieuwe centrale kazerne.

In een uitgebreid interview werd ingegaan op de landschappelijke inpassing, de rol van de gemeente, het vervolgproces en de zorgen van omwonenden.

Waarom deze locatie?

Na twee en een half jaar onderzoek is de Spiekweg afgelopen week als voorkeurslocatie aangewezen. In de milieueffectrapportage scoorde het gebied op meerdere punten beter dan alternatief Oosterwold, aldus Hemmelder. “We hebben gekeken naar zaken als ruimtelijke inpassing, bodemhoogte, aanwezigheid van windmolens, afstand tot woonkernen en militaire gebruiksmogelijkheden.”

Volgens de kolonel speelde ook het gebruik van helikopters en drones een rol: “Je moet hier kunnen landen en trainen.”

Hoe ziet de kazerne eruit?

De kazerne zal volgens Hemmelder “geen betonnen blok in een weiland” worden. “We zijn druk bezig met het ontwerp. Er komt een energieneutraal complex, waar militaire gebouwen, oefenterrein en verblijfseenheden op een doordachte manier worden ingepast in het landschap.” De militaire oefenterreinen van Defensie bevatten volgens hem al veel natuur, iets dat ook op de Spiekweg behouden moet blijven.
Op het terrein komen onder andere verblijfslocaties voor 7000 militairen, opleidingsfaciliteiten, een schietbaan, kantoren, werkplaatsen, opslag, en een trainingsgebied. De kazerne huisvest ondersteunende eenheden, waaronder medische, logistieke en eenheden die zich bezighouden met digitale strijdmiddelen. Overdag wordt er gewerkt, getraind en opgeleid.

Wat betekent dit voor de omgeving?

Omwonenden maken zich zorgen over geluid en verkeer. De brug bij Nijkerk, een belangrijk knelpunt, werd expliciet genoemd: “Als die brug al overbelast is, dan worden wij onderdeel van het probleem. Dan moeten we ook meewerken aan de oplossing.” Ook de netcongestie in Zeewolde is bekend bij Defensie. “De kazerne moet energieneutraal worden. We gaan niet ten koste van wat al knelt in de regio.”
Vanuit ecologisch perspectief waarschuwt Vera Dam van de Natuur en Milieufederatie Flevoland op een later moment in de uitzending van Zeewolde Kiest dat de effecten op natuur niet onderschat mogen worden: “Het Natuurnetwerk Nederland en Natura 2000 liggen op slechts 50 meter afstand. F-35’s, schietbanen en helikopters kunnen grote gevolgen hebben voor de vogelstand en rustgebieden.”

Wat doet het met het milieu?

In de milieueffectrapportage wordt ook gekeken naar effecten op natuur. “We hebben geprobeerd de milieubelasting zo laag mogelijk te houden. Dit is geen blanco besluit,” aldus Hemmelder. Toch blijft het lastig voor omwonenden om dat te rijmen met 7000 militairen in hun achtertuin.

Is er nog invloed vanuit de gemeente?

Hoewel het kabinet het ontwerpbesluit heeft genomen, kunnen gemeenten, organisaties en inwoners nog tot en met 9 juli 2025 een zienswijze indienen via inspraakpuntdefensiedichtbij.nl. Volgens Hemmelder worden alle reacties serieus meegenomen: “Als er nieuwe inzichten komen, kunnen die worden verwerkt in het definitieve besluit.”
Na verwerking van de zienswijzen neemt het kabinet naar verwachting eind 2025 een definitief besluit. Als dat besluit wordt bekrachtigd, start in 2026 het proces van grondverwerving en vergunningaanvragen. De beoogde ingebruikname van de kazerne staat gepland voor 2035-2040. Defensie zegt wel open te staan voor versnelling.
Hoewel de huidige plannen gericht zijn op de komst van ondersteunende eenheden, sluit Hemmelder toekomstige uitbreiding niet uit: “We bouwen nu voor de huidige behoefte, maar in een veranderende veiligheidscontext kan er in de toekomst altijd meer nodig zijn.”

Reacties uit Zeewolde: zorgen, vragen en verdriet

De aankondiging van de locatiekeuze leidde tot uiteenlopende reacties. Bouwe van der Weide (CDA) reageerde kritisch op het proces: “Het college heeft dit onnodig vertraagd door vast te houden aan Oosterwold. Agrariërs verdienen duidelijkheid en een eerlijke uitkoop.”

Ook Arjan Kremer (CU) liet weten begrip te hebben voor de keuze, maar noemt Spiekweg “nog steeds een lastig verhaal voor Zeewolde”. Hij benadrukt dat de ChristenUnie zich wil blijven inzetten voor agrariërs in het gebied: “Oosterwold was beter. Nu is het zaak om recht te doen aan de mensen die blijven.”

Voor bewoners zoals Marinke Dekker zijn het emotioneel zware weken: “Ik wil hier helemaal niet weg. We leven al 2,5 jaar in onzekerheid. De buurt valt uit elkaar en ik weet niet hoe onze toekomst eruitziet.”

Op 12 juni organiseert Defensie een informatiebijeenkomst voor omwonenden bij Van der Valk in Lelystad, van 17.00 tot 21.00 uur. “We zijn daar met een groot team aanwezig,” aldus Hemmelden, “om alle vragen die er leven te beantwoorden.” Meer informatie over de bijeenkomsten en het aanmelden: https://www.defensie.nl/onderwerpen/ruimte-voor-defensie/informatiebijeenkomst